Linux တစ္ရပ္စာ ေမွ်ာ္စဥ္ထက္က ျမင္ကြင္း (2)

Linux distribution ေခတ္ဦးေလာက္ 1993 - 1994 ပတ္ဝန္းက်င္မွာ Slackware နဲ႕ေရွ႕ဆင့္ေနာက္ဆင့္နီးပါး ထြက္လာတယ့္ distro ကေတာ့့ Debian ပါ။ Operation System ေတြထဲက အေအာင္ျမင္ဆုံး Community driven server OS လို႕ေတာင္ေျပာလို႕ရပါတယ္။ Enterprise level linux server ေတြမွာ Redhat ျပီးရင္ လူသုံးအမ်ားဆုံးေလာက္ရွိပါတယ္။ Stability အားေကာင္းတယ့္ Linux distro တစ္ခုပါ။ Ubuntu ရဲ့အေဖမို႕ Ubuntu ကြၽမ္းက်င္ရင္ Debian ေလ့လာရတာ မခက္ပါဘူး။ Community အလြန္အားေကာင္းပါတယ္။ အဲဒီအတြက္လည္း Debian ဟာအလြန္ up to date ျဖစ္ပါတယ္။ Re Debian package (.deb) ေတြ ကို Commnity တစ္ခုလုံးက Engineer ေထာင္နဲ႕ခ်ီ maintain လုပ္ေနတာမို႕ Commercial Linux ေတြထက္ update release ပိုျမန္ပါတယ္။ Library တစ္ခု ၊ package တစ္ခု version အသစ္ထြက္ရင္ Debian repo ေတြမွာလည္း update version ရွိေနပါျပီ။ Debian မွာ package manager အေနနဲ႕ apt ကို အဓိကသုံးပါတယ္။ က်ေနာ္ကိုယ္တိုင္က Deb linux fans မဟုတ္ေပမယ့္ package management မွာ apt က redhat ရဲ့ yum ထက္ပိုသာတယ္လို႕ ျမင္ပါတယ္။ Server OS မို႕ laptop မွာသြင္းရင္ driver ေလးေတြ ကိုယ့္ဟာကိုယ္ ရွာသြင္းရတာမ်ိဳး ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ဥပမာ webcam လိုဟာမ်ိဳးေပါ့။

အေဖထက္သား တစ္လၾကီးတယ့္ Deb-based Linux ကေတာ့ ဇာတ္လိုက္ေက်ာ္ Ubuntu ပါ။ Community driven ပါပဲ။ Server OS ေနရာမွာ Debian ကိုမေက်ာ္ႏိုင္ေပမယ့္ Desktop version ကေတာ့ Linux တစ္ခုအေနနဲ႕ဆိုရင္ ဟုန္းဟုန္းေတာက္ေအာင္ျမင္ပါတယ္။ Ubuntu က desktop ေတြ laptop ေတြအတြက္ အဓိကထားထားတာမို႕ hardware ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကို driver သိပါတယ္။ Release cycle က ေျခာက္လတစ္ခါ release လုပ္ေတာ့ အျမဲတန္း kernel အသစ္ library အသစ္ hardware driver အသစ္ေတြနဲ႕ အဆင္ေျပပါတယ္။ Install လုပ္လိုက္ရင္ hardare အားလုံးနီးပါးက သုံးရန္အသင့္၊ လိုအပ္မယ့္ package ေလးေတြကလည္း default ပါျပီးသား၊ ထပ္ install လုပ္ခ်င္ရင္လည္း GUI ကေန click click နဲ႕တင္ရတယ္။ Mouse ေလးသုံးရမွ ေက်နပ္သူေတြအတြက္ ေတာ္ေတာ္အဆင္ေျပပါတယ္။ Windows ေလာက္ idiot proven usability မဟုတ္ေပမယ့္ 90% ေလာက္ ok မွာပါ။ Debian ရဲ့သားမို႕ debian community ကိုအေမြဆက္ခံထားပါတယ္။ Windows မဝယ္ခ်င္လို႕၊ Virus စိတ္ညစ္လို႕ Linux ဖက္ေျပာင္းလာသူေတြက Ubuntu ကိုေရြးေလ့ရွိတာမို႕ beginner ဆန္ဆန္ေမးခြန္းေတြ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက ubuntuforum.org မွာရွိေနျပီးသားပါ။ မသိရင္ ေမးစရာေတာင္မလိုဘူး။ သြားရွာ ၊ ရွိတယ္။

ဒါဆို ေတာ္ေတာ္အစဥ္ေျပတယ့္ Linux ပဲလို႕ေျပာလို႕ရပါတယ္။ တစ္ခုေတာ့ရွိပါတယ္။ ဒါကလည္း ၾကားျဖတ္ေျပာတယ့္ က်ေနာ့ရဲ့personal အျမင္၊ အၾကံေပးတာပါ။ သိပ္ user friendly ျဖစ္လြန္းေတာ့ Windows အစားထိုးစစ္စစ္ျဖစ္ေနတတ္ပါတယ္။ Windows သုံးတုန္းကလည္း Operation system လို႕ေျပာရင္ မ်က္လုံးအဝိုင္းသား၊ Ubuntu သုံးေတာ့လည္း ထိုနည္းလေကာင္း။ User အတြက္ အစဥ္ေျပပါတယ္။ Engineer ျဖစ္ခ်င္ရင္ေတာ့ ေလ့လာရုံေလာက္ပဲ GUI ကိုအားကိုးသင့္ပါတယ္။ Linux ကိုတကယ္ သိခ်င္ တက္ခ်င္ရင္ေတာ့ GUI ကို သိပ္မမွီခိုေစခ်င္ပါဘူး။ မဟုတ္ရင္ Ubuntu user ပဲျဖစ္လာတတ္ပါတယ္။ Linux user ျဖစ္မလာေတာ့ပါဘူး။

Ubuntu က Gnome desktop နဲ႕လာေလ့ရွိျပီး၊ Kubuntu ရယ္လို႕ KDE နဲ႕ လာတာလည္းရွိပါတယ္။ Ubuntu ကိုမွ အေျခခံတယ့္ Educational version Edubuntu တို႕ဘာတို႕လည္းရွိေသးတယ္။ ေနာက္ထက္ Ubuntu ကိုအေျခခံထားတယ့္ အတိုင္းအတာတစ္ခုထိ ေအာင္ျမင္တယ္လို႕ေျပာလို႕ရတယ့္ Linux ကေတာ့့ Linux Mint ပါ။ သူလည္း home user ေတြအတြက္ ရည္ရြယ္တာမို႕ OpenOffice တို႕ Multimedia player ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားတို႕ အဆင္သင့္ပါလာပါတယ္။ သူလည္းလွလွပပနဲ႕ သုံးရတာ အေတာ္လြယ္တယ့္ Linux ပါပဲ။

Ubuntu လိုပဲ Debian အေျခခံတယ့္ ေနာက္နာမည္ၾကီး Linux တစ္ခုက Knoppix ပါ။ 2003 မွာ စတင္ခဲ့ျပီး Linux LiveCD distro ထဲမွာ သူစေအာင္ျမင္တာလို႕ ေျပာရမလားမသိဘူး။ သူ႕ထက္ေစာတယ့္ DemoLinux တို႕ဘာတို႕ရွိေပမယ့္ က်ေနာ္တို႕က 2004 ေလာက္မွ မ်က္စိစပြင့္တာမို႕ Knoppix နဲ႕ပဲ စသိခဲ့တာပါ။ Install လုပ္စရာမလိုပဲ CD ေပၚကေနတင္ boot တက္လို႕ရတယ္။ အမ်ားအားျဖင့္ rescue disc အေနနဲ႕ အသုံးမ်ားပါတယ္။ အဲ အခုေတာ့ Ubuntu အပါအဝင္ Linux တိုင္းနီးပါးက LiveCD option ေပးလာပါတယ္။ Download ပါ၊ စမ္းၾကည့္ပါ၊ ၾကိဳက္မွ install ပါေပါ့။

ဒါကေတာ့ Deb based ထဲက ေရာက္တက္ရာရာပဲ။ Rpm based ထဲက Redhat တို႕ Fedora တို႕၊ Slackware ကို အေျခခံတယ့္ Novell ရဲ့ SuSE linux တို႕ ၊ Linux from scratch တို႕၊ Hacker လို႕ကိုယ့္ကိုကိုယ္ ေခၚတယ့္သူေတြၾကိဳက္တယ့္ Security auditing linux ေတြ၊ SmoothWall တို႕လို firewall linux ေတြ ... ေတာ္ေတာ္မ်ားတာပဲ။ ေရးျဖစ္မယ္ ဆိုရင္ေျပာပါတယ္။ :D